Access to Justice

Met de inzet van advocaten in Nederland, steunt L4L vakgenoten die bedreigd of vervolgd worden vanwege hun werk. Eén van die Nederlandse advocaten is Julius Hackeng. “De rechten en vrijheden die wij hier als advocaat hebben, zijn helemaal niet zo vanzelfsprekend.”

Naast zijn werk bij A&O wilde Julius graag zijn (juridische) kennis inzetten bij een maatschappelijke organisatie. Begin 2020 sloot hij zich daarom aan bij Lawyers for Lawyers, een Nederlandse NGO. Na een jarenlange samenwerking is A&O sinds dit jaar officieel partner van de organisatie, die vrijwel volledig draait op zo’n zeventig vrijwilligers, voornamelijk advocaten.

Julius: “Een vrije en onafhankelijke advocatuur is een van de pijlers van de rechtsstaat. Als een rechtsstaat onder druk komt te staan, komen mensen in protest. Als ze daarvoor vervolgd worden, hebben ze juridische bijstand nodig. De dappere advocaten die hen deze bijstand verlenen, worden vervolgens vaak zelf bedreigd of vervolgd. Op dat moment komt L4L in actie. Hun doel is om ervoor te zorgen dat onze buitenlandse collega’s hun beroep vrij kunnen uitoefenen en hun cliënten de bijstand krijgen waar ze recht op hebben. Daarom is het werk van L4L zo enorm belangrijk.”

Defend

L4L heeft drie programma’s opgezet: Defend, Empower en Influence. Bij Defend gaat het om het ondersteunen van individuele advocaten en het uitlichten van schendingen van de rechten van advocaten. Zo woont L4L regelmatig zittingen bij in procedures van vervolgde advocaten. De ervaring leert dat de aanwezigheid van buitenlandse toehoorders echt invloed heeft op de houding van rechters. Ook stelt L4L rapporten op met aanbevelingen ter verbetering van een juridisch systeem, als er bewijzen of vermoedens zijn dat de vrijheid en onafhankelijkheid van de advocatuur in een bepaald land wordt belemmerd.

L4L zet ook verschillende solidariteitsacties op om aandacht te vragen voor de situatie van bedreigde advocaten, zoals recent voor Oekraïne. Daarnaast zijn er doorlopend kaartenacties, waarbij L4L oproept een kaart te sturen naar een vervolgde advocaat.

Empower

Empower gaat over actief bijdragen aan de handhaving van mensenrechten en fundamentele vrijheden. Dat doet L4L door het delen van best practices, het aanbieden van trainingen, databases en tools en door het faciliteren van internationale advocatennetwerken. In dat kader is Julius een aantal maanden buddy geweest van twee mensenrechtenadvocaten in Oost-Afrika. Julius werd aan hen gekoppeld omdat hij Frans spreekt, de voertaal in veel Afrikaanse landen. Julius: “Om de veiligheid en anonimiteit van de advocaten te waarborgen, gebruikten zij schuilnamen en hadden we contact via versleutelde e-mail- en chatdiensten. Om de paar weken spraken we elkaar telefonisch. Zij ervoeren veel belemmeringen in hun dagelijkse werkzaamheden, zoals afluisterpraktijken en bedreigingen. Schokkende verhalen, waarbij ik me in praktische zin soms machteloos voelde. Toch was het ook fijn om een luisterend oor te bieden en de advocaten te laten weten dat hun internationale collega’s betrokken en geïnteresseerd zijn.”

Influence

Met het Influence-programma voert L4L onder meer bij de Verenigde Naties een actieve lobby voor wetten en beleid die een vrije en onafhankelijke advocatuur bewerkstelligen. L4L doet in verschillende landen uitgebreid onderzoek naar bedreigingen en belemmeringen in de advocatuur. Daarover stellen ze rapporten en brieven op waarin ze overheden wijzen op internationale afspraken zoals deze zijn vastgelegd in de UN Basic Principles on the Role of Lawyers. Recent heeft L4L bij de Verenigde Naties bijvoorbeeld aandacht gevraagd voor de positie van Russische advocaten die zich uitspreken tegen de oorlog in Oekraïne. Ook via bijeenkomsten en social media-campagnes creëert L4L continu bewustzijn voor de situatie van bedreigde advocaten.

Het werk van L4L maakt een significant verschil, vertelt Julius. “Je zou denken dat een staat die bereid is om fundamentele mensenrechten met voeten te treden, niet direct ontvankelijk is voor een brief van een organisatie als L4L uit Nederland. Toch krijgt L4L regelmatig positieve terugkoppeling van de advocaten die ze ondersteunen. Na inmenging van L4L blijkt soms de houding van de gezagsdragers te veranderen en worden mensenrechten beter nageleefd. L4L is weliswaar een kleine organisatie met voornamelijk Nederlandse advocaten, maar je moet hun impact niet onderschatten. Hun internationale netwerk is bovendien enorm. A&O heeft natuurlijk ook over de hele wereld kantoren, ook in de landen waar advocaten bedreigd worden. We kijken daarom nu hoe we het beste invulling kunnen geven aan onze samenwerking met L4L.”

Reality check

L4L werkt met focusgroepen. Een focusgroep verzamelt informatie over de situatie van advocaten in een specifieke regio of land. De vrijwilligers in een focusgroep onderhouden persoonlijk contact met de betrokken advocaten. Ze werken mee aan concrete acties ter ondersteuning van de betrokken advocaten, zoals brieven en statements. Sommigen geven ook trainingen op locatie of wonen als waarnemers processen van vervolgde advocaten bij. Julius maakt sinds kort deel uit van de focusgroep Afrika. Om de paar weken vergadert de focusgroep, per maand is Julius een aantal uur bezig voor L4L.

Julius: “Het is ontzettend leuk om naast mijn dagelijkse werk voor A&O ook na te denken over heel andere vraagstukken. Bovendien is het een mooie manier om mijn Frans bij te houden. Werken voor L4L is wel vaak een reality check. Wij zitten hier in onze veilige Amsterdamse ‘advocatenbubbel’, terwijl in andere landen - soms niet eens zo ver weg - advocaten worden belemmerd in hun beroepsuitoefening. Soms moeten ze zelfs vrezen voor hun leven. Ik realiseer me dat de rechten en vrijheden die wij hier als advocaat hebben, helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn. Dat is het waard om voor te ‘vechten’. Het voelt goed om een kleine bijdrage te kunnen leveren aan een wereld waarin advocaten hun beroep onafhankelijk en zonder risico kunnen uitoefenen.”